:: בר א שית
ייו יי ,== קה שעפט מימ'ן דאוטיגן פריץ, אין יענעם דארף האט געוואוינט א אירענע, וואס א דורכרייזענדער פלעג כא איהר באשטעלען א מיטאג, דער איד איז נאנץ פרי געגאנגען צו דער אידענע, זיך בעזארנען א אנבייסען, וואס זאל איך פאר אייך קאכען? האט די אידענע געפרענט,= איך ווייס 2 האט דער סוחר געענפערט, ס'מעג זיין א הינרעל געפרענילט אין פוטער,-- וואס? האט די אירענע א רערשראקענע= געפרענט= א איר מענ רען אזעלכעס עסען? נו-- האט דער איר געלאסען געענפֿערט און איה מענט וואוינען דא אין דארף(ראמעלס האבען אין רוסלאנר. אידען נישט געטארט וואוינען= אין דערפער.) איהר ווייסט נישט, אז א איד טאר גאר נישט און טיט אלעסי+++
אין דיוען אנעקואט,= שפיגעלט אב דער כאראקטער פונ'ם. היינטינען איד, וועלכער טאר גאר נישט און טיט אלעס,= א איד טאר מחלל שנת זיין און איז מחלל שבח, ער טאר נישט עסען מאכלות אסירות און עסט נבלות וטריפות, דער היינטיגער איר טאר, נאר נישט און מיט, צום בעדויערען, אלעסי
יא רבותי, שבח נראשית האט נישט מעהר דעם אוימזעהען בא אידען וי א מאל, דער טאג, אין וועלכען מיר הויבען נאך א מאל אן די תורה, ווירקט שׁױין גישט אויף אידען, אזוי וי ער האט אויף זי געווירקט אין די פריריגע דורות, אוים מיט דער שמחה פון דער תורה, די תורה אליין איז געווארען בא אידען אויס מיוחסי+ נאר דא וועט קומען א איינפאכער איד און װועט פוענען א קלאץ קשיא, ואס איז אזוינם דער מעחר, וואס זאלען מיר זיך פרעהען אום שנת בראשיה,. ווייל מיר הויבען אן די תורה, וועלכע דערציילט אונז פון בריאת האדם, וי אזוי גאט האט באשאפען דעם מענש, ווען די נאנצץ נאשאפוגג. פונ'ם מענש איז גאר א קלייגער נליק פאר איהס, זעהען מיר נישט די גוויסע טראנעדי פון יערען מענש אויף. דער וועלט, די נרויסע פעק מיט צרות און ליידען, וואס יערערער טראנט אויף זיינע פלייצעס, זעהען מיר נישט מיט אונזערץ אוינען, די שרעקליכע אומגליקען. וועלכע עם טרעפען פיל מענשען, קראנקהייטען, ארימקייט, עלענד און נויט און. וועלכע מענשען ראנגלען זיך, אז זייער לעכען ווערט זי נמאס און וויגשען זיך דעם טויט, וואסושע איז אזוי רוט די שמחה מיט דער תורה וואס דערציילט אונז צום אלעם ערשטען פֿון די באשאפונג פונ'ס מענש 9
א פילאזאף האט א מאל נעזאנט, אז ער בעטראכט די מענשען פאר נאריש, דער מיט וואס זי פרייען זיך ווען א מענש וערט געבוירען און וויינען ווען ער שטארכט. נאך זיין שכל, וואלטען מענשען בערארפט וויינען, ווען א קינד ווערט גענוירען! ווייל דער מענש קומט אויף דער ועלטו איבערצוטראנען אין משך פֿון זיין לענען שועקליכע צרות און- אומגליקען, און מ'וואלט זיך נעדארפט פרעהען ווען א מענש שטארכט, ווייל ער ווערט בעפרייעט פֿון גרויסע און טראנעריעסי. ן
-- 7