צ חי
האָט א יונגעלע מיט גרוים דרך אר'ץ געוװואַגט צו פרעגען, וואס הייסט א נאנצער צריק,= איז דע אויך פאַרהאנען א האָלנער צו אַ פירטעל צדיק, וואס די תורה זאנט אויף נח'ן אַז ער איו געווען אַ צדיק תמים, אַ נאנצער צריק? פאַרשטייסטי מיין קינד, האָט איהם דער רבי מיט אַ ליבליכען נלעט אױפֿין בעקעלע געענפערט, אין אַ קליין שטעטיל הייסט דער אַ שליירער וועלכער קען אויפנייען אַ גאנצען קאסטיום, די אויזען מיט'ן וועסטעל מיט'ן רעקעל, ווען איינער פון אונזער שטעטעל: זאל אַריין קומען צו מאשקי שניידער ער זאל איהם אױפנייען אַ;קאָסטיום און מאשקע זאל איהם זאגען אז ער קען גאר אויפנייען די אויזען אכער דאס וועסטעל און דאס רעקעל קען ער נישט אויפנייען, וואלט זיך יענער באלר אויסנעלאכט פוןאיהם און וואלט איהם אויפ'ן ארט געזאגט, וענט איהר נישט קיין שנייירער, אין אַ נוויסער שטאט איז אנער נישט אַזױ, דארט רופט מען אויך אַ שניידער, דעם וועלכער קען נייען נוו אויזען, אָדער נור וועסטלעך ארער רעקלעך, נאך אין א נרעסערער שטאט, ווי לאָנראָן, נױדיאָרק וכדומה, הייסט אויך אַ שניידער דער וואס נייט אָן בלויז קנעפלעך, אַ אנדערער וואס נייט איין די קעשענעם און נאך אַ אנדערער-וואס גייט איין די אַרבעל, יעדער פון די הייסט אַ שניידער, דאס זעלבע איז מיט אידישקייט אויך, אין אונזער אלטער היים, אין קליינעם שטעטעל פון רוסלאַנר אָרער פוילען, האָט געהייסען אַ איך, דער וואס האט מקיים געווען די" גאנצין תורה, געלעגט תפילין, געדאָווענט כצכור, נעהיט שבת, גענעסען כשר'ס, געגעכען צדקח, אין אַ גרויסער שטאט איז אָכער נאַנץ אנדערש, פאַרהאנען א איר' וואס דאווענט, אַ אנדערער וואס גיט צרקה. א דריטער וועלכער איז נאַציאָנאַל געשטימט, דאַרט אין אונזער היים איז געווען נאנצע אידען, אין די גרויסע שטעט איז אנעי דאָ האָלנע, פערטיל און שטיקליך אידען. דאריבער זאנט אונז די תורה. אויף נח'ן איש צדיק תמים, דאס הייסט, נח איז געווען אַ גאנצער איד נישט קיין האלבער אָדער אַ פירטעל, און אַזױ האָט טאַקי השי"ת געזאגט צו אונזער פאטער אברהם, התהלך לפני והי! חמים!) געהע פאַד מיר און זי א נאַנצער איר, און אַזױ האט אונז אלע די תורה געזאגט, תמים תהי' עם ה' אלקיך?) די תורה ויל' נאנצע אידען נישט האָלכע אדער שטיקלעך אידען,
יא רבותי מ'בוויכט צו זיין אַ נאנצער איד. ליידער האָט אָבער דער גלות. פון אונז אױסגעאַובײיט שטיקלעך אירען, מיו נעפונען אין אונזערע צייטען אירען וואס האנען ליב צן טאהן אַ מצוה'לע אכער נישט אלע מצות, אַ מצוה'לע מקיים זיין מהיכי תיתא, אבער זי אַנקלױיפען נישט אויך פון קיין עברות.
פאַרהאן אַ אנעקראָטע וועלכע מאלט מיט ויכטינע פארנען דעם כאַואקטער פון אַ טייל פון היינטיגע אידען פון אונזער צייט,
1) בראשית י"ז. /2) דברים י"ח.
--5=