דער נייער ,ספר הדרשותי

האט איהו דאס מאכל געבראכט. נליינצייטיג האט מען איהר אריין געואנט אין אויער, זאַלסט וויסען אז היינט איז יום כפור, און די פווי האט דאס מאכל נישט ינענעסען, דער זעלכער פאל האט פאסיוט מיט א צוויימע פווי, ס' האט זיך איהל פארנלוסט א מאכל אום יום כפור, מ' האט איהו דאם מאכל נעבואכט און איהר אויך אריין געזאנט און אויער, היינט איז יום כפור, ס' האט אכער נישט געהאל­פען און זי האט דאַס מאכל גענעסען, ראס קינד וואס די ערשטע פרוי האט געבוירען !האט אויסנעוואקסען דער בעוואוסטער תנא' ר' יוחנן, און דאס קינד װאַס די צווייטע פרוי האט נעבוירען האט אויסנעוואקסען א גרויסער רשעי

דערמיט פארשטעהען מיר אַױך וואס אונזערע חכמי המדרש זאגן, אויפ'ן פסוק: ויחרועצו הננים בקרנה.'?) ווען אונזער מוטער וחל איז א דורך גענאנגען עעכן בית המררש שם ועכר האט יעקג געצאפעלט ארויס צו נעהען, ווען זי איז אבער ארורך געגאנגען נעבען א עבורה זרה, האט עשו געצאפעלט ארויס צו נעהען*) ייעדע אירדישע מוטער וואס טראנט און איהר נוך א קינר, קען דאם קיגד אויס­יוואקסען א יעקכ אדער א עשו. ס' איז אבעהנניג נור אין דעם וואו דאס פלאץ פון זיין מוטער איז, אוב איהר פלאץ איז אין נאטיס הױיז, אזוי וי דער משורר זאנט: שמחתי נאומרים לי נית ה' גלך!) שכתי בכית ה' כל ימי חיי,?) אוב זי נעהט אין אידישען וועג און פאר טרפה'ט נישט איהר נשמה מיט אומרייגע מאכלים, וועט דאס קינר וואס קומט פון איהר אוויס זיכער אויסוואקסען א יעקב -אויג די מוטער געהט אכער אין פֿרעמרע ווענען, זי נעהט וואו מ' דארף נישט און יעסט וואס מ'טאר נישט, װועט דאס קינד וואס זי טראגט און איהו נון נוראי -אויסוואקסען א עֵשׂו...:

איצט פארשטעהען מיר שוין צוליב וואס השי'ת האפ געזאנט. צו ירמיה'ן: -כטרם אצרך נכטן ידעתיך, און צוליב וואס ירמיה האט טאקי די דאזיגע ווערטער פון גאט איבעלנעזאנט, צוליב דעם אז מ' זאל וויסען, או אין דער מאמען איז ינעווענט אז דאס קינד וואס זי וועט געבוירען זאל אויסוואקסען א נכיא, א שומט יאדער א חנא. ם' איז אבעהנניג און דעם וי אזוי זי פירט זיך, יערער קינד מון זיין נעהיילינט פון זיין מוטערם בוך, א קדוש מבטן אלעם איז געווענר און דער אירישער מאמע, זאלען אונזעוע אידישע מוטערס זיך פיהרען אידיש, אב -הימען פהות המשפחה, פיהוען א כשרה קיך, וואלטען אויך זייערע קיגרער געווען יקרושים מנטן, איז אנער א נושה און א חרפה צו זעחען וי אזוי אונוערע אירישע ייוננע מאמאליך פיהרען זיך און נאך א גועסערע כושה צו זעהען זייערע עופה'ליך וואס זיי פיקען אױס.

צו האכען העכט אירישע קינרער, מוזען מיר צים ערשטען האכען העכט :אידישע מאמעס. 1) יומא פו. 2) בראשית כה, 3) רש"י דארט. 4) תהלים קכב. 5) דארט כו,

2 53 2