——
K IST AS
—
59
orbem pedibus& navigando verſati funt; nec parum moleſtiae Romanae glorias in(ruler unt. Flav. Vopisc. Prob. c 18. Ohne zweifel hat auch ein ſchwarm ſich der Landſchafft bemaͤchtiget, welche von ihnen noch den namen Vindelicia bekommen;: und wann von den Rugianern, Herulern oder andern aus norden herkommenden voͤlkern nach den mittaͤgigen gegenden ein zug gegangen: ſo ſein wohl die Sueden, Longobarder und Wandalen nicht weit Das von geweſen.
Endlich fein fie im 4ten jahrhundert in beiſtand anderer Teutſchen und ſonſt benachbarten voͤlker durch Sarmatien in das Orientaliſche Kaiſerthum, von dannen ferner in die Länder des Abendlaͤndiſchen Kaiſerthums, inſonderheit in Frankreich, in Spanien und ſo gar in Africam eingedrungen, und darinn mit groſſen ſchaden des Römiſchen Reichs ein heſonderes Köͤnigreich aufgerichtet: LTranscenderunt in Hiſpaniae terras populi Vandalorum, mutata quidem eſt ſors Hiſpaniae, ſed non mutata vitioſitas. Poſtremo ne qva pars mundi exitialibus malis eſſet immunis, navigare per fluctus bella coeperunt, quae vaſtatis urbibus mari clauſis& everſis Sardinia ac Sicilia, id eſt, fiscalihus horreis, atque absciſſis velut vitalibus venis. Africam ipſam, id ef quaſi animam captivavere Reipublicae. Sulvian. de Gubern. öei Lib. VI. welches alles bei den Hiſtoricis der damahligen zeiten, inſonderheit dem Jornandes und Procopius; wie auch in des Grotii Prolegominis weitlaͤuftig zu leſen, und von Henr. Bangerto in Nott. ad Helmold. Chron. Slav. c. Il. ſ. 7.& feqg. wie auch vom Hertio Commentationum Vol. II. Notit. Vet. Germ. P. III. C. NL. ſ. 196.& c. kurzlich zuſammen getragen worden.
Ill. Welchem iedoch noch beizufügen, daß ungeachtet der vielen klagen über ihre harharei und was ſonſten ein feind wieder den andern für he hwehrden zu führen pfleget, fie dennoch dieſen denkwuͤrdigen ruhm bei ihren feldzuͤgen und errichtetem Rei in Africa erhalten, daß ſie ſich. der Keuſchheit befliſſen, und darinn die Roͤmer weit uͤbertroffen, wo von ihnen vorberuͤhrter Kirchenlehrer, und nachmahls Presbyter, auch Biſchof zu Marſilien, Salvianus, ein herrliches zeugniß giebet, dahin lautende, daß ſie nicht allein ſich
Erſter Theil, von der Mark insgemein. Il. Kap.
60
ſelbſt aller unkeuſchheit enthalten, ſondern auch die Römer und Africaner davon abgezogen, und zu einem beſſern leben ange: halten. Die worte ſein etwas weitlaͤuftig, weil ſie aber zu einem ſonderlichen lobe dies ſes Volks gereichen, und dergleichen ſonſten bei groffen arneen faſt ſelten iſt: ſo hat man ſich nicht enthrechen wollen ſie boͤllig anhero zuſetzen. Quotus quisque Sa. pientum eſt, quem ſecundae non murent, Cui non crefcat cum proſperitate vitioſitas? ac per hoc. temperari imo fuife Wandalos eſt Certum. Si quales illi fue, runt, qui capti ac fugati ſunt, tales illi fuiſſent victores. Igitur in tanta affluen. tia rerum atque luxuria nullus eorum mollis effectus eſt. Num quid parum videturꝰ certe familiariter etiam hoc nobiles fecere Romani. Sed quid adhue addo? in illis nullus, vel qui Romanorum illic mollium pollueretur inceſtu&. Haec impuritas in Rᷣomanis& ante Chri. ſſi Evangelium eſſe coepit:& quod eft gravius, nec poſt Evangelia ceffavit. Et quis poſt haec non admiretur populos HanJahirum, qui ingreſſi Urbem opülentifimam, ubi haec omnia paſſim agebantur, ita delicias corruptorum hominum adepti ſunt, ut corruptelat morum repudicrent, & uſum bonorum poſſiderent, malbrum in uinamenta vitante. Sufficere igitur ad laudem eorum haec poſſunt talia, etiamſi alia non dicam. Abominati enim etiam ſunt virorum impuritatem. Plus adhuc addo abo! minati etiam feminarum horruerunt luſtra ac lupanaria, horruerunt concubitus conidcturqus meretricum. Numquid hoc credibile ullis videri poteſt, Romanos haec admiſiſe, Barbaros horruife? aut numquid eſt poſt iſta quae diximus, quod dici poſſe videatur? Sed eſt tamen,& multo plus eſt, poteſt enim quis inhoneſta horrere, non tollere.
Illud magni ac ſingularis eſt meriti, non
ſ⸗clum ipſum labe non pollui, ſed provider: etiam, ne unquam alii polluantur. Procura
tor enim eſt quodammodo ſalutis huma
nae, qui non tantum id egit, ut ipſe bonus ſit, ſed efficere hoc nititur, ut
alii mali eſſe deſiſtant. Grande eſt pro
fecto, quod dicimus, grande ac ſupereminens, Quis credat, Vandalos in civitatibus Romanis ißa feciſſe: remota quippe eſt ab illi⸗ omni carnis impuritac. Und bald hernach: Diximus plenam fuiſſe impuritati bus monſtruoſis Afticae civitatem,& praecipue illic reginam& quaſi dominam, Wandalos: autem iis omnibus non fuiſe pollu
to.
1.