דער נייער.ספר הדרשות"
ווערען פול מיט וויסען,= כי כולם ירעו אותי למקטנס עד נרלם+),. ווייל אַלע מענשען וועלען דערקענען= די גאטהייט,= פון קליין ביו גרויס, קיין אינטרינעס פון מענש צו מענש און פון פאלק צו פאלק ועט נישט מעהר זיין, לא ישא גנוי אל גנוי חרכ, עס װועט מעהר נישט אויפהויכען= קיין פאלק צום אַנדערען אַ שווערד, ולא ילמדו עודר מלחמה, און מ'וועט מעתר נישט לערנען קיין מלהמה,?) מיר פאַרשטעהען נאַנץ נוט, אז ווען די וועלט ועט בעפרייעט ווערען פון מלחמות און מיליטאַריזם וועלכעס פאַרצעהוט די בעסטע פאַרמענענס און לעבענס פון טויזענדער אוּן הונדערטער טויזענדער מענשען,. וי נליקליך די מענשהייט וּעט זיך ראַמעלס פֿילען, װי אַזױ די מענשהייט וועט דאַמעלס פריי אב אַטעמען, אוב מיר גלויבען, אוּן מיר מוזען גלויכען, אין די ווערטער פון אונזעוע נביאים, אַז דער גייסט פון ידער מענשהייט וועט ענדליך געלייטערט ווערען און ס'וועלען פארשווינדען אלע שלעכטיגקייטען, אלע עולות, אלע רציחות און אלע אונרעכטען פון דער וועלט, די מענשהייט וועט דערנרייכען דעם הויכסטען נראך פון יושר און פון צדק, דאמעלס װועט אונז מעחר נישט קשה זיין אויף די שאפונג פונ'ם מענש, ווייל די גאנצע כונה פונ'ם כאשעפער איז דער מענש פון די צוקונפט, ווען עס װועט מעהר. קיין ישלעכטע מענשען נישט זיין די מענשחייט וועט כאשטעהען פון בלויזע צריקים, דאמעלס וועלען קיין יסורים און קיין אומגליקען אויך נישט זיין אױיף דער וועלט, אווי יי יאונזערע חכמים זאגען, אור שכרא הקנ'ה ביום ראַשון, די ליכט וואס גאט האט באשאפען דעם ערשטען טאג אדם צופה בו מסוף העולם עד סופו, האט א מענש= געקענט קוקען מיט איהר פון איין עק וועלט צום צווייטען,| כיון שנסתכל הקב'ה בדור המבול וּכדור הפלנה, ווען השי'ת האט אנער דערזפֿהען או עס וועלען זיין שלעכטע מענשען וי אין דור המבול און דור הפלנה, עמד וגנזו לצדיקים לעתור ילכא*), האט נאט בעהאלטען די דאזיגע ליכט פאר די צדיקים פון דער צוקונפֿט, אין דיזען מאמר האבען אונזערע חכמים בעהאלטען דעס גאנצען סור פון דער באה שאפונג פונ'ם מענש, גאט האט כעשאפען די וועלט פול מיט פערננינעס, זעהער א ישעהנע און. ועהי.א נוטע וועלם, א וועלט אחן יסורים און אהן אומגליקען, דאס :הייסט, אור שכרא הקב'ה ביום ראשון אדם צופה כן מסוף העולם וער סופן, זענען אבער געקומען אזעלכע כענשען וי אין דור המבול און אין דור הפלנה און האבען מיט זייערע שלעכטע מעשים נעבראכט אומגליקען אויף זיך, האט דער באשעפער בעהאלטען די גוטע און לעכטיגע וועלט ווענען דער צוקונפט, דאס הײפֿט או כל זמן די מענשען זענען זינדיג איז די וועלט פול מיט צוות און ליירען, אין דער צוקונפט אבער, לעתוד לכא, ווען דער גייסט פונ'ם מענש וועט געלייטערט ווערען -און די מענשהייט ועט זיין נור מיט יושר און צדק, דאמעלס וועט די וועלט
1) ישעיי י. 2) 5) חניגה י"ב,
--14