בי ראישטשית
ןייש עשטרעב
דורף דיר. מיט טרויער און זארג זאלסטי נעניסען פון איהר, דעונער און שטע" כענקעס זאל זי שפואצען פון דיינעט ווענען, מיט'ן שווייס פון זיין פנים זאלסטי עסען דאס שטיקעל ברויט, אט די קללות זענען וועניג עונש אויף דעם וואס ער האט פארזיכט פונ'ם עץ הרעת, אז השי'ת האט אים נאך בערארפט צו געבען דעם טוט? וואס וואלט דען געהארט דעם ובונו של עולם אז ער וואלט געווען לעכען אייביג גור הערט רבותי, איך נעדענק אין מיינע קינדערישע יאהרען= או אונוערע שילען איון בהי מררשיס, זענען נישט געווען אזוי שטארק געפוצט,- אין אונזערע יבתי מדרשים איז אינעראל געווען איינפאכע מיש און בענק, פשוטע לייכטער און איינגלייכטער, די ווענט, זענען נישט נעווען נעמאלען נור איינפאך ווייס געקאלעכט ;דערפאר זענען אכער געשטאנען פולע שאפעס ספרים, זשיטאמערער,= לעמבערנער און וילגער שס'ען, משניות'ען פון פארשירענע אויסנאבען, עטליכע שטעל עין ייעקנ'ס און אנדערע פארשירענע חקירה, מוסר און דרוש ספרים, דאם כית המריש איז געווען פיל מיט אידען. מ'האט שמענריג געראווענט און געלערענט,. ס'איז געווען -פרעהליך מ'האט זיך נערעשט. דאס בית המררש איז שטענריג געווען אפען. א'ין ידער פוי און אויף דער נאכט האכען געראווענט עטליכע מנינים אירען, א נאנצע טאג און נאנאכט, האכען נחורים און יונגע לייט אויך עלטערע אידען, געלערענט נאט'ס תווה, געווען א חיות, א פארנניגען אויין צו קומען אין בית המדרשי++ איצט איז נאנץ אנדערש, אונזערע שילען און בתי מורשים,. זענען, אמח, היינט זעהר שעהען אויסנעפוצט, פילימורט מעביל. שעהנע עלעקטערישע לוקס לאמפען, שעהן נעפאובטע ווענט, סאלאן מעסיג, פארנאלרעטע ארון קודש'ען, דערפאר זענען זי אבער שטענריג פארשלאסען אין א סך שילען איז וואכען ויים נישטא יקיין מנין, און דארט וי ס'איז שוין יא רא מנין איז ער א אויסנעמיטשעטער צוליב די פאר יתומים וואס רארפען.זאנען קדיש' ארער צוליב א יאהרצייט, און ווען נישט די יתומים און דער יאהוצייט וואלט דארט אויך קיין מנין נישט געווען וואכען און חדשים, אידען חאַכן ככלל אויפנעהערט צו דאויענען,- אונזערע שילען :און אונזערע כתי מדרשים זענען געבליבען לעריג, להבריל אזוי וי די קירכען, דאריכער בעפאר אדס הראשון האט נעזינרינט און האט דערמיט פאראורזאכט אז אלע מענשען זאלען זיין זינדיג, האט השי'ת נישט מורא געהאט אז ימענשען זאלען אייניג לעכען. ווייל זי וואלמען געווען נוט און פרום אלא בתי ימררשים וואלטען געווען פיל מיט אירען, מ'וואלט נעדאווענט און געלערענט, אבער נאך דעם וואס ארם האט געזינרינט. און האט נורם נעווען או אלע מענשען זאלען יווערען שלעכט און זינריג האט השיית שוין נישט געוואלט אז מענשען זאלען לע נען אייניק, ווייל מ'וועט דאך נישט דארפען זאנען קיין קריש און אויפשטעלען יאהרצייט וועלען די שילען און נתי מדושים גענעליף בלייבען לעריג אהן א מניןיי,
--1!0-=