דער נינער ,ספר הדרשות"
עס צום שטן, וואס זיין נאנצע ארנייט איז, אראָב צו פירען די מענשען פון נוטען וועג און זי צו ריירען צו אלרעס נייז, וי קומט עס צו איהם אַז נואד דא ואל ער ווערען אַזױ נוט און פיין און וועלען פארמיירען נחין פון צן פלאנצען דעם ווייננארטען, דורך דעם ווייל דער וויין וועט מאכען די מענשען פאַר שכורים, אדרבח, דאס וואלט דאך דער שטן כעדארפט וועלען, דאס וואלט דאך בעדארפט זיין דער נאנצער כאנעהר זיינער?
נור הערט רבותי, ווען מיר בעטראכטען די געשיכטע פון די נאנץ אלטע פעלקער זעהען מיר או אין די אלטע ציימען אוב מענשען, האבען נעזעהען פון איינעם א אויסערנעוועהנליכע גבורה אַױער א אנדער אויסעראדענטליכע טהאט האכען זיי איהם געמאַכט פאר אַ נאט, און אזוי איז געוועהן נמרוד גערעכענט פאר א גאט, פרעה און נאך אַנדערע זענען געווען נאָטען, אין די אַזיאַטישע האלב ווילדע לענדער ווערט נאך אֵין די לעצטע פאַררעכענט דער קייזער פונ'ם לאַנד אֵלם א גאָט, און אַזױ ארום זענען ענטשטאנדען פיל געטער אין אלטערטום עס איז גענוג אַ קוק צו טאן אין די אַלטע רוימישע און גריקישע מיטיאר לאניען צו זעהען וי אַזױ עס ווערט דארט בעשויבען ראס לעבען און ווירקען פון אנצייליגע געטער פון די אַלטע ציימען,
אירען האבען קיינמאל נישט געגלויכט אין קיין מענשען נאט, מִשֶה ובינו וועלכער האט נעוויזען אַזױ פיל וואונדער, זאנט אויף איהם די תורה,. וימת שס משה, ונו' ויקבור אותו כני מול כית פּעור,!) דערמיט ווייזש די אידישע תּורה, אַז סוף כל סוף איז משה געווען אַ מענש, אַ בשר ורם, און איז געשטאָרבען וי יעדער מענש און לינט אין זיין קכר אויפ'ן הױ נבו,. אונזערע הייליגץ אכות האבען. אויך נישט געוואלט אַז מ'זאל זי מאַכען פאַר אַ נאָט, אזוי וי מיר נעפונען אַז יעקב אבינו האָט זיך נעבעטען נאַ זיין זין יוסף, אל נא תקבונו כמצרים!), זאָלסט מיך נישט נאַערדען אין מצרים, און די חכמי המדוש נעבען אן איינעם פון די אורזאכען וואס יעקב האט נישט געוואלט ליגען אין מערים. כדי די מצרים לט איהם נישט מאַכען פאַר אָ אָנגאָטי?)
נה, אויך וועמען די תורה זאָגט, איש צדיק תמים, האט אויך געוואלט אויסמיידען די דאַזינע זאַך, ער האָט מורא געהאט אַז מענשען וואס וועלען הערען די וואוגרער אַז ער איינער איז איבערגעבליבען פונ'ם מכול קאטאסטראפע און האט מיט דער תבה נערעטעט די באַשעפענישען פון דער ערד פון נענצליכען אונטערנאנג, וועלען זיי איהם וועלען מאַכען פאַר א נאָט, אַזױ וי דער מנהג איז געווען אין די אלטע צייטען, האט ער געזוכט צו טאן א זאַך דורך וועלכער ער זאל פאַרלורען זיין פרעסטיזש אין די אוינען פון דער וועלט און זאַלען איהם נישט מעהר וועלען רעכנען פאר א נאָט, און זאָל פעובלייבען א פשוטער בשר
1) בראשית מין, 2) מדרש רכה מובא ברש"י במקומו.
-- 63=