-
22
הטובה עלי. דר. ליפפע אלס דיר, דער מעדיצינע אונד איין גרויד סער תלמודיסט ער גיבט אונז ציא פארשטעהען דעם אינהאלט פין דער קראנקהייט וואס זיא הייסט אסכרה אבער ניט איבער דעם טויט וואס אמענטש שטארבט אויף דער אסכרה אין דיא גמרא רעד אויך נאר פין דער קרענק אין ניט איבער דעם טויט דארום זאגט דר ליפפע: הפרוש הזה של הגמרא נכון הוא, אבער רש"י אין דער ערוך זענין זיך טועה ווייל זייא זאגען אז דאס משל וואס דיא גמרא זאגט מיט דיא בערליך אין דער וואלל געהט אויף דער מיתה היינו, דיא מיתה געהט ארויס שווער אזוי וויא דיע בערליך פין דער ויאלל, אין נאך דר. ליפפע'ס פערשטאנד געהט דאס משל אויף דער מכה וואס זיא מאכט זיך אין האלז. אסכרה יסכר פי דוברי שקר( שבת פרק שני דף א עמוד ב). מרפה לשון ערשטיקונג, צודריקונג דער לופטרעהרע( ברכות דף
ה עמוד א.)
אכל כל מאכל ולא אכל מלח, שתה כל משקה ולא שתה מים ביום ידאג מן ריח הפה ובלילה ידאג מפני אסכרה( ברכות פרק
ששי דף מ עמוד א).
השם סרוניכי נרדף אם אסכרה( יומא פרק שמיני דף פ ד) חינכי. אבעבועות הגדילים בגרון כמין גלאנדי מאנדיל דרייען) האבעבועות תקרא כן לפי שדמתה לפרי הארז שקורין בלשון רומי גלאנס ובלשון צרפת גלאנדיא( איין אייכענבוים וואס וואקסט חזיר ניס) והרופאים קורין אותה אנגינא סענאנכיע אין דאס ווארט קימט פין סרוניכי( ברכות מרפה לשון פרק ששי- מ) גלאנדי אייכלין וזהו הפרי הגידל באילן סרק ששמו אלון והוא מאכל חזיר יער( מרפה לשון מסכת מנחות). ומה שאמר שם ששום היחידי הנשחק בשמן ובמלח שהוא טוב לכאב השנים וקשה לחיורא. אין דער איינציגער קנאביל וואס ער ווערט צימישט מיט בוימעהל אין מיט זאלץ וואס דאס איז גיט צו צאהנשמערצען אין שלעכט צו דער חיורא, זאגט דר. ליפפע אז מלת חיורא מורא על מין מורסא לבנה. מורסא הייסט איין מין געשוויר וואס זיא איז אזוי וויא איין מכה פיל מיט מאַטעריע דיא גמרא זאגט המפיס מורסא בשבת לעשות לה פה חייב אויף צו פיקען דיא מכה אין צו מאכען אלאך אים שבת טאר מען ניט.